Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, 6 Şubat merkezli depremlere müdahale çalışmaları için 11 bin 488’i uluslararası, 35 bin 250 arama kurtarma personeli ve 142 bin güvenlik personelinin görev yaptığını duyurdu. İyileştirme çalışmalarında görev yapanlar da eklendiğinde toplamda 650 bin kişinin görev aldığı bildirildi.
Başkanlık, 11 il 124 ilçede 39 bin enkazda arama, 26 bin 32 enkazda arama ve kurtarma çalışması yapıldığını açıklayarak, depremlerde 676 bin konut ve 115 bin iş yeri, depo ve ahır olmak üzere toplamda 800 binin üzerinde bağımsız bölümün hasar gördüğünü duyurdu. 414 konteyner kentte 215 bin 195 konteyner kurulumu yapıldı. Konteyner kentlerde alt yapı, güvenlik hizmetleri, sosyal donatıları (okul, mescit, oyun parkları, mobil mutfak, psiko-sosyal destek hizmeti alanları) ve sağlık ocağı bulunduğu bilgisi paylaşıldı.
Başkanlıktan yapılan açıklamada şu bilgiler paylaşıldı:
“Konteyner kentlerdeki vatandaşlar için AFAD-Kızılay ortaklığı ile gıda ve diğer ihtiyaçlar için Esen Kart sistemi uygulanmaktadır. Depremden etkilenen vatandaşlara yönelik kira yardımı, destek ödemesi, taşınmaz yardımı, tahliye destek ödemesi, yıkım destek ödemesi vb. farklı kalemlerde kaynak aktarıldı.
DEPREM BÖLGESİNDE İNŞA ÇALIŞMALARI
Afet bölgesinde konuttan köy evine, iş yerine ahıra, depoya ve dükkâna kadar pek çok bağımsız bölümün inşası sürdürülmektedir. Şehir merkezlerinde ve köylerde toplam 307 bin konutun yapımına başlanmıştır.
Yerinde dönüşüm projelerinde;
- Konutlar için 750 bin TL hibe ve 750 bin TL kredi
- Ahırlı köy evleri için 750 bin TL hibe ve 1 milyon TL kredi
- İş yerleri için 400 bin TL hibe ve 400 bin TL kredi olmak üzere 2 yıl ödemesiz ve faizsiz 10 yıl vade ile kullanıma sunulmuştur.
Altyapı desteği kapsamında; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ile Dünya Bankası ile bir kredi anlaşması imzalamıştır. Bu kapsamda 51 milyar TL finansman desteği sağlanacaktır. Karayolları Genel Müdürlüğü’nün alt yapı çalışmaları kapsamında depremden etkilenen yollar için 2023 yılında 6,3 Milyar TL’lik yatırım yapılmıştır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından depremden etkilenen 11 ilde 8 bin 500’ü aşkın tescilli kültür varlığı yapıya yönelik tespitler yapılmış, 678 vakıf kültür varlığında ise hasar tespit çalışması yapılmıştır. 171 eserin restorasyonuna başlanmış, 29 eserin ise ihale çalışmaları devam etmektedir.
EKONOMİ ve TİCARETİ GÜÇLENDİRMEYE YÖNELİK ÇALIŞMALAR
Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Canlanması Projesi ile KOBİ’lere hasar durumuna göre 750 bin TL’ye kadar destek verilmektedir. Dünya Bankası ile yapılan iş birliği neticesinde 450 milyon dolarlık bir kaynak işletmelere sunulmuştur. Bugüne kadar, 39 bin 680 işletmeye toplam 12.8 milyar TL destek ödemesi yapılmıştır. Başvuru ve ödeme süreçleri devam etmektedir.
KOBİ’lere Acil Destek Kredisi: Depremden etkilenen işletmelere 1.5 milyon TL’ye kadar hızlı finansman imkânı sağlanmıştır.2023 Yılı Deprem Acil Destek Kredisi için 6 bin 924 işletmeye toplam 2.37 milyar TL kredi hacmi oluşturulmuştur. Afet Dönemi İşletme ve Yaşam Alanı Destekleri: 68 işletmeye 9.5 milyon TL’lik yaşam alanı desteği, 1340 işletmeye ise 89.4 milyon TL’lik işletme desteği verilmiştir.
Deprem bölgesindeki işletmelerin faaliyetlerine hızla dönmesi için, bölgeye özel girişimcilik desteği limitleri arttırılmıştır. Bu kapsamda, geleneksel girişimcilere 130 bin TL, ileri girişimcilere ise 750 bin TL destek verilmesi planlanmış, program kapsamında, 512 işletmeye 13.75 milyon TL destek sağlanmıştır.
Kalkınma ajansları, bölge kalkınma idarelerinin kaynakları, Cazibe Merkezlerini Destekleme Programı (CMDP), Sosyal Gelişmeyi Destekleme Programı (SOGEP), Üreten Şehirler vb. bölgesel kalkınma amaçlı programlar ile uluslararası fon kaynaklı projeler afet illerine yönlendirilmiştir. 192 projeye 2,25 milyar TL aktarılmıştır. Esnaf ve sanatkârlara Halkbank tarafından, 1 yıl ödemesiz, 5 yıl vadeli ve 250 bin lira limitli faiz indirimli kredi kullanım imkânı sağlanmıştır. Kasım 2023 itibarıyla bölgedeki illerde 27 bin202 esnaf ve sanatkâra toplam 6 milyar 730 milyon 49 bin TL tutarında kredi kullandırılmıştır.
E-ticarette “Deprem Yardımlaşma Seferberliği” düzenlenmiştir. Bu gönüllülük projesine e-ticaret pazaryerleri ve e-ticaret satıcıları ile kargo ve lojistik işletmeleri katılım sağlamıştır.Depremde öncelikli ihtiyaç ürünlerinin satışı yapılarak e-ticaret pazar yerleri üzerinden yapılan satışlarda satıcılardan komisyon bedeli alınmamış ve satıcılar ürünlerini indirimli fiyatla satışa sunmuşlardır. Bu kapsamda satılan toplam ürün sayısı 4 milyon 718 bin 201 adede, bu ürünlerin bedeli ise 397 milyon 337 bin 898 TL’ye ulaşmıştır.
Tarımsal Destekleme: Çiftçilere toplamda 14 milyar 150 milyon TL tarımsal destekleme ödemesi yapılmıştır. Tarım Arazilerinin Kullanımının Etkinleştirilmesi Projesi kapsamında ise 112 milyon TL kaynak ekim-dikim faaliyetlerine aktarılmıştır.
Hayvancılık: Hayvanları telef olan ve tarım sigortası yaptıran üreticilere, devlet destekli TARSİM kapsamında 37 milyon TL hasar tazminatı ödemesi yapılmıştır. Hayvanları telef olan yetiştiricilere bedelsiz hayvan dağıtımı yapılmıştır. Bu kapsamda toplam 909 milyon TL maliyetle; 5 bin 804 büyükbaş, 43 bin 317 küçükbaş, 549 bin kanatlı hayvan ve 26 bin 318 arılı kovan bedelsiz olarak yetiştiricilere teslim edilmiştir. Bunun yanı sıra:
- 10 bin 328 arıcıya 5 bin 358 ton besleme şekeri bedelsiz dağıtılmıştır.
- Toplam maliyeti 1 milyar 372 milyon TL olan 16 bin ton hayvan yemi desteği sağlanmıştır.
- 60 milyon TL bedelli 5 milyon doz şap aşısı ücretsiz yapılmıştır. Sokak hayvanları için 55 ton mama dağıtımı yapılmıştır.
Balıkçılık: Toplam 1021 gemi sahibi ile 26 su ürünleri yetiştiriciliği işletmesine gelir kayıplarını karşılamak ve üretim tesislerindeki zararı gidermek amacıyla toplam 56 milyon TL destekleme ödemesi yapılmıştır.
EĞİTİM, KÜLTÜR ve SPOR ALANLARINDA YAPILAN FAALİYETLER
Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı başta olmak üzere ilgili kurumlar, STK’lar ve gönüllülerin desteğiyle afetin başta çocuklar ve gençler olmak üzere vatandaşlar üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmak ve psiko-sosyal destek çalışmalarına katkı sunmak amacıyla geniş bir yelpazede çeşitli faaliyetler düzenlenmiştir. Bu kapsamda Gençlik ve Spor Bakanlığı bünyesinde;
Yüzme Bilmeyen Kalmasın, Anadolu Yıldızlar Ligi, Sokaklar Bizim Gençlik Kupası, Mahalle Ligi Spor Projeleri (Çadır kentler, konteyner kentler ve yurtlarda barınan çocuklara Basketbol, Badminton ve Voleybol spor dallarında)başta olmak üzere çok sayıda etkinlik düzenlenmiştir. Depremden etkilenen 11 ilde, toplamda 1163 eğitmen ile gençlere yönelik masa tenisi, futbol, seramik, sınavlara hazırlık, iletişim ve satranç kursu gibi toplamda binin üzerinde faaliyet gerçekleştirilmiştir.
Depremden etkilenen gençlere, çocuklara ve yetişkinlere yönelik 81 ilde yapılan “Yurdumuz Yuvanızdır” başlıklı etkinlikte psikososyal destek amacıyla her yaş grubundan vatandaşa ruh sağlığı uzmanları, eğitici/antrenörler ve gönüllülerle 5 bin 533 faaliyet gerçekleştirilmiş ve 420 bin 236 kişiye psikososyal destek sağlanmıştır. Bölgedeki gençlik merkezlerinde kişisel gelişimden spora, sanattan bilime kadar geniş yelpazede eğitimler ve faaliyetler yürütülmüştür. Hâlihazırda 62 bin 410 faaliyetten 1 milyon 305 bin 539 çocuk ve genç yararlanmıştır. Ülke genelindeki öğrenci yurtları depremden etkilenen vatandaşların hizmetine açılmıştır. 6 Şubat 2023’ten 2023-2024 eğitim-öğretim dönemi başına kadar 620 yurtta toplam 369 bin kişi misafir edilmiştir. Deprem bölgesinde toplamda 6 bin 293 kişilik 7 ayrı öğrenci yurt projesi devam etmektedir.
Millî Eğitim Bakanlığı’nca, depremde etkilenen illerde psikososyal destek çalışmaları yapılmış; giyim, el sanatları, nakış, sanat tasarım, görsel sanatlar, dekoratif sanatlar, yiyecek içecek ve moda tasarım gibi alanlarda çeşitli kurslar verilmiş, kermesler, sportif turnuvalar, kardeş okul projeleri, okuma etkinlikleri, gezi faaliyetleri, oyun şenlikleri, beceri atölyeleri ve bilim şenlikleri düzenlenmiştir.
Bakanlıkça yapılan diğer faaliyetler ise şöyledir:
Konaklama: Öğretmenevi ve akşam sanat okullarında toplam 754 bin 180 afetzedeye konaklama ve yemek hizmeti verilmiştir.
Kırtasiye Seti Alımı: Öğrencilere toplam 80 bin adet kırtasiye seti yardımı yapılmıştır.
Özel eğitime ihtiyacı olan öğrenciler için 82 adet özel eğitim destek çadırı/konteyner sınıfı oluşturulmuştur. Çadır ve konteyner kentlerde çocuklar için 416 adet psikososyal destek, oyun ve etkinlik çadırı kurulmuştur. Millî Eğitim Bakanlığı, eğitim yapılarının onarılması ve yeni dersliklerin açılmasına yönelik tespitler yapmış, bu kapsamda; 11 ilde yaklaşık proje bedeli 62,6 milyar TL olan toplam 22 bin 39 derslik inşası planlanmıştır.
2 bin 571 derslik tamamlanarak hizmete açılmıştır. Diğer yandan, deprem bölgesindeki 11 ilde, deprem sonrası onarım ihtiyacı oluşan eğitim yapılarının tamamının bakım onarım çalışmaları tamamlanmıştır. Bu kapsamda yaklaşık 45 bin dersliğin onarım çalışmaları tamamlanarak öğrencilerin hizmetine sunulmuştur. Ayrıca tahkiki gerekli görülen eğitim yapılarının tahkiklerine, tahkik sonrası güçlendirilmesi gereken eğitim yapılarında ise güçlendirme çalışmalarına devam edilmektedir. Tahkik sonrası yıkımı gerekli görülen eğitim yapılarının ise ihtiyaç dahilinde yapım programına alınmasına yönelik planlama çalışması yapılmaktadır.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından çadırkent ve konteyner kentlerde kütüphaneler kurulmuştur. Bu kapsamda, 8 kütüphane kurulmuş, 48 Gezici Kütüphane hizmeti verilmiştir. Bu kütüphanelerde yaklaşık 700 bin kişinin katıldığı 45 bin etkinlik düzenlenmiştir. Ayrıca, 450 bin kitap ücretsiz dağıtılmıştır. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından yerli ve uluslararası basın mensuplarının deprem bölgesindeki basın faaliyetlerini kolaylaştırıcı ve destekleyici imkanlar tahsis edilmiş, 64 farklı ülkeden yaklaşık 400’ü mukim, toplamda 1800’ün üzerinde uluslararası basın mensubunun gazetecilik faaliyetlerini yürütmeleri için gerekli önlemler alınmıştır.”
